Nader technisch onderzoek 2 eiken Entingheweg Dwingeloo

(ook de 'ooievaarsboom')

 

Over dit rapport

 

object                      2 eiken waaronder de 'ooievaarsboom'
locatie                     Entingheweg Dwingeloo
datum rapport               26 jan 2020
datum meting                25 jan 2020
rapporteur                  ing. Geert Starre

 

Reden onderzoek

In de media is ophef ontstaan over de voorgenomen kap van eiken in de Entingheweg Dwingeloo (Drenthe). De reden van de ophef is dat in één van de bomen een ooievaarsnest zit wat elk jaar in het broedseizoen bewoond is.

Boom7 is benaderd door meerdere personen, waaronder leden van milieuorganisaties, met de vraag of de kap noodzakelijk is. Boom7 heeft op eigen initiatief metingen verricht, nadat toestemming verkregen was van de eigenaar van de bomen: de gemeente Westerveld. Dank hiervoor.
 

Nader technisch onderzoek

Normaal gesproken is bij bomen binnen de bebouwde omgeving en naast wegen een periodieke visuele inspectie voldoende om te controleren of een boom een gevaar vormt voor de omgeving.

Soms blijkt tijdens zo'n visuele inspectie dat een boom een gebrek heeft waardoor mogelijk sprake is van een verhoogde gevaarzetting. In dat geval is het mogelijk om met een nader technisch onderzoek (NTO) te bepalen of de boom een gevaar vormt voor de omgeving.

Dit rapport beschrijft de resultaten van nader technisch onderzoek van de twee bomen naast de oprit van het medisch centrum aan de Entingheweg in Dwingeloo.
 

De situatie

 

Boom 1: ooievaarsboom

Opvallend is de holte in de stam en de verdikking naast de opening. De verdikking naast de opening is een reactie van de boom op de holte. Door verlies aan sterkte door houtrot is de boom gaan compenseren aan de buitenkant.

Of deze compensatie voldoende is moet blijken uit metingen: wat is de dikte van het hout aan de buitenkant?
 

Metingen met de resistograaf

bijlage - meer uitleg resistograaf
 

De metingen bij boom 1 met de resistograaf

Op de 2 bovenstaande foto's zijn nummers te zien, welke op de boom geprikt zijn. Dit zijn de locaties waar met een resistograaf gemeten is hoe dik de wand van de holle boom is.

Meting 1 is hoog boven de opening. Dit is een controlemeting. Hier is naar verwachting geen hout aangetast.



Bovenstaande afbeeldingen laten de 2 delen zien van de stook papier na de meting op punt 1. Het hout is volledig intact tot de gemeten diepte van 27 cm. De dip op 23 cm is waarschijnlijk een oude takaanzet welke vele jaren geleden overgroeid is.

Meting 2, hieronder, laat zien dat het hout intact is tot 29 cm. Daarna is het hout aangetast.



Meting 3, hieronder, laat zien dat de dikte van de buitenste schil uit nog maar 5 cm hout bestaat.



Meting 4, hieronder, laat eenzelfde beeld zien.



Het deel 17 tot 20 cm laat een stuk redelijk hout zien. Dit hout zit los en draagt niet bij aan de stabiliteit.
 

Hoe hol mag een boom zijn?

Onderstaande afbeelding laat zien hoe de kans op breuk toeneemt als verhouding tussen de holte en de diameter toenemen.


Omdat een resistograaf niet werkt met de straal van een cirkel rekenen we de benodigde restwanddikte uit voor een verhouding van 0.65. Bij een verhouding groter dan 0.65 zal het risico immers teveel toenemen.

 

diameter (cm)	min. restwanddikte (cm)
60	10,5
70	12,3
80	14
90	15.8
100	17,5

Afhankelijk van de plaats is de boom tussen de 60 en 70 cm dik. De restwanddikte zou dan ongeveer tussen de 10 en 12 cm moeten zijn. Dit wordt op meetlocatie 3 en 4 bij lange na niet gehaald.
 

Conclusie boom 1

Omdat de restwanddikte te laag is, is de boom breukgevaarlijk. Door de locatie is de boom een te groot gevaar voor de omgeving.
 

Boom 2

Overzichtsfoto's boom 2:




Meting 1, hieronder,




Meting 2, hieronder,




Uit metingen blijkt dat de boom nog op een heel dun randje aangetast hout staat.
 

Conclusie boom 2

Bij boom 2 is de restwanddikte zo klein dat de boom breukgevaarlijk is.

Bijlage: meer uitleg resistograaf

In deze bijlage leg ik uit hoe de resistograaf ingezet is bij de metingen.



Een hele dunne boornaald van 40cm lengte wordt in het te onderzoeken hout geboord. Bij het boren wordt de weerstand geregistreerd op een strook papier zoals op onderstaande foto zichtbaar is.

 

Gebruik in plak hout

In onderstaande plak hout van een eerder onderzochte en vergelijkbare boom is goed de opening te zien. Maar het gaat uiteindelijk om de restwanddikte, dit bepaalt namelijk de sterkte van de stam.


Op de boorlocaties is de papierstrook gelegd:



In de grafiek is duidelijk te zien dat deze boom alleen nog een ring van 5 centimeter sterk hout over had. Enkel het licht gekleurde spinthout is nog intact. Het kernhot is nog wel aanwezig maar zo zwaar aangetast door houtrot veroorzakende parasieten (zwammen) dat het geen enkele bijdrage levert aan de sterkte en dus stabiliteit.

De reistograaf is eenvoudig in gebruik op elke locatie, ook op hoogte. De boornaald veroorzaakt geen schade (#2). Daarom kan de resistograaf in veel situaties ingezet worden.

 

Geraadpleegde literatuur

1. Mattheck, Claus, Klaus Bethge, and Karlheinz Weber. 2015. The body language of trees: encyclopedia of Visual Tree Assessment. Karlsruhe: Karlsruher Inst. fur Technologie.
Relevante pagina's:
p. 76 - Trunk base bell as a sign of butt rot (elephant's feet)
p. 134 - How hollow may a tree be?
p. 397 - measuring drilling resistance
p. 404 - Residual wall thicknesses at the stem base
p. 407 - boren voor onderzoek heeft een verwaarloosbare invloed op de boom

2. Weber, K., & Mattheck, C.P. 2005. The effects of excessive drilling diagnosis on decay propagation in trees. Trees, 20, 224-228. https://publikationen.bibliothek.kit.edu/180061676



Geert Starre