Nieuw bomenbeleid gemeente Westerveld 2020
Naar een nieuwe toekomst?
GEMEENTE WESTERVELD: EEN VOORBEELD VAN GOED BOMENBELEID MET EEN ZORGVULDIGE BALANS TUSSEN AANPLANT, KAP EN BEHOUD.Pleidooi voor een uitgewerkte visie en een goed te handhaven beleid.
ing. Geert Starre, drs. Dick van Dijk
Inleiding
In vervolg op de 'inspraakavond bomenbeleid' op 17 december 2019 is iedereen uitgenodigd om schriftelijk ideeën in te brengen als vervolg van deze avond. Hierbij is door de gemeente aangegeven dat binnen het nieuw op te stellen beleid in elk geval:- de bomen (met cultuurhistorische waarden) te beschermen,
- bomen en structuren die nu beschermd zijn in landelijke, provinciale en gemeentelijke lijsten te handhaven en
- beleidsstukken of vastgestelde ruimtelijke plannen in ogenschouw te nemen
Samenvatting inbreng
In dit document wordt gereageerd op het verzoek van de gemeente Westerveld om mee te denken over het bomenbeleid. Hierbij bespreken we een viertal onderdelen van bomenbeleid:- bescherming
- aanplant
- reguleren boomkap
- voorlichting
Zienswijze
Op vele vlakken leidt deregulering tot onduidelijkheden en ongewenste situaties waardoor bomen onnodig gekapt worden.Zorgvuldig ontwikkeld beleid dat goed wordt gecommuniceerd en toegelicht, leidt tot een helder imago: je weet wat je aan de gemeente hebt en waar deze voor staat; er is een duidelijke visie en er zijn duidelijke regels.
Op de website van de gemeente is nog informatie over een visie rond het thema Groenbeheer in de betekenis van natuur, biodiversiteit, cultuurhistorie, landschap, enzovoort. Klimaat, natuur en milieu zijn echter geen dag meer uit het nieuws. Westerveld prijst zich gelukkig met drie Natura-2000-gebieden waarvan twee nationale parken zijn en verder veel gemeentelijk en particulier groen. Inwoners zijn bereid om voor bepaalde bomen in het geweer te komen (zoals bijvoorbeeld voor de Ooievaarsboom in Dwingeloo).
Deel 1: Bescherming
Onder optimale omstandigheden groeit een gezonde boom in tientallen tot honderden jaren uit tot een zogenaamd monumentaal exemplaar. Gedurende de jaren kan er veel misgaan. Daarom is het belangrijk om de volgende zaken te regelen:Omstandigheden
Denk bijvoorbeeld aan voldoende water, ruimte voor de wortels en bescherming van de bodem. Met bescherming van de bodem kan het ondergrondse deel van de boom beschermd worden. Schade door voertuigen veroorzaakt bodemverdichting en wortelbreuk. Dit is niet meteen zichtbaar, maar kan op lange termijn dodelijk zijn voor bomen.
Onderhoud: Denk bijvoorbeeld aan tijdige snoei en het voorkomen van maaischade.
Bio-diversiteit: De toepassing van verschillende boomsoorten voorkomt soortgebonden plagen zoals bijvoorbeeld de eikenprocessierups.
Bescherming in plannen, bestekken en vergunningen: In plannen, bestekken en evenementenvergunningen dient de werkwijze volgens het 'handboek bomen' uitgevoerd te worden. Dit lijkt op verhoogde regeldruk maar werkt in de praktijk kostenbesparend, omdat schade aan bomen hoge kosten met zich meebrengt. Beschadigde bomen hebben meer onderhoud nodig, zoals bijvoorbeeld snoei van dood hout. Beschadigde bomen sterven eerder waardoor kostbare kap en herplant nodig is. Het in plannen beschermen van bomen is daarom kosteneffectief.
In de bijlagen meer informatie over het genoemde handboek.
Economisch belang
Omdat kosten toenemen en de kwaliteit van het bomenbestand afneemt, is het vanuit economisch en ecologisch perspectief zinvol om zoveel mogelijk bomen met regelgeving te beschermen. Hoe beter de bescherming hoe geringer de kosten voor onderhoud.Bij schade aan bomen, door bijvoorbeeld wortelschade, ontstaan hoge kosten door
- de noodzaak van snoei van dood hout
- onderzoek van de stabiliteit in verband met veiligheid
- kap
- herplant
Deel 2: Aanplant
Bij een vergunningsstelsel kan een herplantverplichting opgelegd worden. Dit is een extra belasting voor de aanvrager die soms al hoge kosten heeft moeten maken voor de kap van een gevaarlijke boom.Verplichte herplant leidt meestal tot onbevredigende resultaten. Om deze reden is een genuanceerd beleid nodig. Overleg eerst met de eigenaar. Of stel een 'bomenbank' in, waarbij de gemeente op deskundige wijze herplant, indien de eigenaar dit wenst.
Een andere mogelijkheid is geen leges te heffen bij herplant.
Deel 3: Reguleren boomkap
"Het wordt gemakkelijker om vergunningsvrij een boom te kappen". Dit is niet wenselijk om de volgende redenen:- geen deskundig oordeel overheidsorgaan
- geen mogelijkheid om bezwaar te maken
- geen mogelijkheid om te handhaven
We zijn wel voorstander van het afschaffen van leges. Het vergunningenstelsel is er voor om bezwaarmakers een kans te geven en niet als boete voor goed gedrag van de aanvrager. Daarnaast maken eigenaren soms al hoge kosten voor het kappen van een (gevaarlijke) boom.
Vervolg deel 3: lijst monumentale bomen
Het hanteren van een lijst van monumentale bomen die vergunningplichtig zijn bij boomkap geeft in de praktijk veel problemen.Het inventariseren kost manjaren, zelfs als slechts 5 minuten per boom nodig is. Daarnaast blijven veel bomen buiten beeld, omdat ze op particuliere grond staan. Tot slot is het updaten van de lijst lastig en tijdrovend.Door bovengenoemde redenen is bomen beschermen op basis van lijsten in de praktijk niet uitvoerbaar.
Vooralsnog lijkt vergunningsvrij kappen alleen mogelijk bij het hanteren van eenvoudig hanteerbare criteria zoals:
- boomomtrek
- een gevaar voor de omgeving
- dwingende redenen
Deel 4: Voorlichting
Voorlichting kan veel schade voorkomen. Te denken valt aan het actief informeren bij:- verbouwingen
- evenementen
- vergunningverlening van bovengenoemde
- aanbestedingen
Voorlichting kan ook andersom: de gemeente raadpleegt deskundigen of deskundige organisaties op het gebied van landschap, bomen en ecologie.
